بلندترين سد جهان در ايران ساخته مي‌شود
وزير نيرو در گفت‌وگو با «ايران» :
صنعت آب و برق و فاضلاب با تك تك مردم ارتباط دارد. تمام افراد جامعه به سهولت به اين صنايع دسترسي دارند و از آن استفاده مي‌كنند. به همين دليل اهميت و حساسيت اين صنايع دوچندان مي‌شود. افزايش ضريب نفوذ شبكه‌هاي آب، برق و فاضلاب و ارتقاي كيفيت آن از مهم‌ترين اهدافي است كه دولت در دستور كار خود دارد تا از اين مسير آسايش و رفاه را براي مردم به ارمغان آورد. بر اين اساس هر ساله پروژه‌هاي بيشتري در اين سه بخش به بهره‌برداري مي‌رسد يا عمليات اجرايي آنها آغاز مي‌شود. در هفته دولت سال‌جاري نيز همچون سال‌هاي گذشته پروژه‌هاي كوچك و بزرگ بسياري در اين بخش افتتاح شد. در اين زمينه با مجيد نامجو وزير نيروي دولت دهم همراه شديم تا در يك مصاحبه تفصيلي علاوه بر تشريح پروژه‌هايي كه در هفته دولت به بهره‌برداري مي‌رسند، چشم‌اندازي از صنعت آب و برق كشور ارائه دهد. به گفته وزير نيرو در هفته دولت سال‌جاري هزار و 800 پروژه در صنعت برق و 57 پروژه در بخش آب به بهره‌برداري مي‌رسد كه افتتاح اين پروژه‌ها نقش مهمي در پايداري شبكه و ارتقاي كيفي آن دارد. همچنين وي به پروژه‌هاي بسياري اشاره مي‌كند كه تا پايان سال جاري مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرند. نامجو افتتاح نهايي سد كارون 4 و برگزاري همزمان جشن خودكفايي در صنعت سدسازي، آبگيري سد گتوند و كلنگ زني سد بختياري به‌عنوان بلندترين سد جهان را شاخص‌ترين پروژه‌هاي وزارت نيرو در سال‌جاري اعلام مي‌كند.
در هفته دولت چه پروژه‌هايي در بخش آب و برق و فاضلاب به بهره‌برداري مي‌رسد؟
هر سال در هفته دولت پروژه‌هاي زيادي در وزارت نيرو به مرحله بهره‌برداري مي‌رسد. از سوي ديگر مقداري پروژه نيز براي افتتاح در سال‌هاي آينده كلنگ‌زني مي‌شود. از پروژه‌هاي مهمي كه براي بهره‌برداري آنها منتظر حضور رئيس‌جمهور هستيم، يكي پروژه آبرساني خليج فارس است كه 760 كيلومتر طول آن است و پنج استان از اين طريق آبرساني مي‌شوند. پروژه ديگر نيروگاه 500 مگاواتي چابهار است.
پروژه‌هاي بسياري نيز وجود دارد كه در سطح پائين‌تر و در بخش‌هاي مختلف به بهره‌برداري مي‌رسند. همچنين هفت پروژه بزرگ ديگر در چهار استان اصفهان، خوزستان، سمنان و فارس افتتاح خواهد شد. اين طرح‌ها مربوط به بخش آب و برق است كه طرح آبرساني به شهر تكاب از جمله آن است. علاوه بر اين پروژه پست 400 كيلوولت چهلستون و خط 400نيروگاه جنوب اصفهان - سورمق، فاز نخست پست 400 كيلوولت شهيد دقايقي و پست 230 كيلوولت اميديه در خوزستان از ديگر پروژه‌هايي است كه در هفته دولت افتتاح مي‌شود. از سوي ديگر احداث فيبر نوري شاهوار و شاهرود در استان سمنان و خط 400 كيلوولت نيروگاه جهرم- لار و خط 400 كيلوولت كازرون- قائميه در استان فارس و تصفيه‌خانه فاضلاب سقز در استان كردستان پروژه‌هاي ديگر قابل بهره‌برداري هستند.
در مجموع در بخش برق چند پروژه به بهره‌برداري مي‌رسد؟
در بخش برق هزار و 800 پروژه با اعتباري بالغ بر هزار و 200 ميليارد تومان آماده بهره‌برداري هستند كه به مرور افتتاح مي‌شوند. در هفته دولت شمار زيادي از خانوارهاي ساكن در روستاهاي زير 20 خانوار در استان‌هاي سيستان و بلوچستان، كرمان، گيلان، خراسان رضوي و جنوبي، فارس، آذربايجان غربي، يزد و لرستان از نعمت برق برخوردار مي‌شوند. همچنين چندين روستا در استان‌هاي اردبيل و خوزستان به دليل دوري از شبكه برق از طريق انرژي فتوولتائيك برق‌دار مي‌شوند و كار تأمين برق از همين طريق در چند روستا در استان مازندران نيز آغاز خواهد شد. از ديگر طرح‌هايي كه در هفته دولت كار اجرايي آنها آغاز مي‌شود يا مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرد، احداث و افزايش ظرفيت 13 پست 400 كيلوولت در استان‌هاي سيستان و بلوچستان، خراسان رضوي، شمالي و جنوبي، فارس، اصفهان، مازندران، خوزستان، آذربايجان شرقي، زنجان و كرمان است. همچنين 19 پست 230 كيلوولت در استان‌هاي فارس، بوشهر، اصفهان، خوزستان، كرمان، سمنان، هرمزگان، تهران، قزوين، زنجان و همدان احداث و توسعه پيدا مي‌كند. علاوه بر اين در اين مدت از 26پست 132 كيلوولت و 52 پست 63 كيلوولت در نقاط مختلف كشور بهره‌برداري يا كارهاي اجرايي آن آغاز مي‌شود.
در بخش آب چه طرح‌هايي آماده افتتاح هستند؟
در بخش آب نيز 57 طرح در 13استان كشور در هفته دولت به بهره‌برداري مي‌رسد كه هزينه اين طرح‌ها سه هزار ميليارد ريال است. سد سنگ سياه در استان كردستان، طرح آبرساني به شهر تكاب در استان آذربايجان غربي، آبرساني به شيروان در استان خراسان شمالي، آبرساني به شهر اراك در استان مركزي و سد انحرافي لاغر در استان فارس از جمله طرح‌هاي مهمي است كه در اين هفته به بهره‌برداري خواهد رسيد. همچنين در هفته دولت سال جاري، عمليات اجرايي 13 طرح با پيش‌بيني هزينه‌اي بالغ بر هزار ميليارد ريال در سه استان كهگيلويه‌و بوير احمد، گلستان و فارس شروع مي‌شود و از سوي ديگر سد نرگسي در كازرون و آبرساني به شهرهاي قير و جهرم از سد سلمان‌فارسي از ديگر طرح‌هاي مهمي است كه عمليات اجرايي آنها در هفته دولت آغاز مي‌شود.
شاخص‌ترين پروژه‌هايي كه در هفته دولت عمليات اجرايي آنها شروع مي‌شود، كدامند؟
در دولت دهم و در بخش وزارت نيرو سه پروژه از اهميت زيادي برخودارند كه افتتاح يا كلنگ‌زني آنها را دنبال مي‌كنيم. يكي از اين پروژه‌ها افتتاح نهايي سد كارون 4 است كه همزمان با افتتاح آن جشن خودكفايي در صنعت سدسازي نيز برگزار مي‌شود. پروژه ديگر آبگيري سد گتوند است كه پس از سد كرخه از نظر حجمي بزرگترين سد كشور محسوب مي‌شود. آخرين پروژه نيز كلنگ‌زني سد بختياري است كه با ارتفاع 315متر بلندترين سد جهان به شمار مي‌رود. اين سد بتني برق آبي 8/4ميليارد مترمكعب آب در خود جاي مي‌دهد و در استان لرستان در نزديكي خرم‌آباد و بر روي رودخانه بختياري احداث خواهد شد. موقعيت جغرافيايي اين سد در مرز استان‌هاي لرستان و خوزستان قرار دارد. اين پروژه‌ها شاخص‌ترين پروژه‌هاي وزارت نيرو هستند كه در سال جاري بايد محقق شود. در كنار اين پروژه‌ها، فهرست بلندبالايي از پروژه‌هايي كه تا پايان سال جاري به بهره‌برداري مي‌رسند وجود دارد. در بخش برق همكاران ما 4 هزار و 500 مگاوات را براي افزايش شبكه آماده كرده‌اند كه بزودي وارد شبكه مي‌شود. تمام تلاش ما اين است كه اين نيروگاه‌ها براي تابستان سال آينده آماده كار باشند.
با اين حساب در تابستان سال آينده مشكل كمبود برق نخواهيم داشت؟
سعي ما اين است كه وضعيت پايداري را كه در حال حاضر در كشور وجود دارد حفظ كنيم. البته حفظ اين شرايط پيش‌نيازهايي دارد كه برخي از آنها مانند ميزان بارندگي و دماي هوا در اختيار ما نيستند. بر اين اساس بطور قطعي نمي‌توان درباره تابستان سال آينده اظهار نظر كرد. ولي در مجموع چشم‌انداز سال آينده روشن است. در سال گذشته اعتبارات بخش برق در وزارت نيرو محقق نشد و تلاش‌هاي ما براي دريافت اعتبار بيشتر به نتيجه نرسيد ولي در سال جاري اين‌گونه نيست. در سال جاري 3 هزار و 200 ميليارد تومان بودجه داريم كه مزيت بزرگي براي به سرانجام رساندن طرح‌هاي مربوط به بخش برق است.
از سوي ديگر چهار واحد نيروگاه سد كارون 4 تا پايان سال جاري وارد مدار خواهد شد و اين موضوع كمك زيادي به پايداري شبكه برق مي‌كند. علاوه بر اين خوشبختانه موفق شديم مجوز فروش پنج نيروگاه و هزينه درآمد حاصل از آن براي كاهش هدررفت برق در شبكه را دريافت كنيم. درآمد حاصل از فروش اين نيروگاه‌ها هزار و 500 ميليارد تومان است كه هزينه آن در راستاي كاهش تلفات برق مي‌تواند نقش مهمي در تأمين برق مورد نياز كشور داشته باشد. در سال‌جاري يكي از مشكلات وجود همين تلفات 18درصدي برق بود كه ظرفيت شبكه را كاهش داده است. نيروگاه هزار مگاواتي اتمي بوشهر نيز تا چهار ماه آينده وارد مدار سراسري خواهد شد. همچنين اجرايي شدن قانون هدفمندي يارانه‌ها از نيمه دوم سال، مصرف برق را در كشور كنترل مي‌كند. پيش‌بيني ما اين است كه از طريق اجراي اين قانون 10 تا 15 درصد از مصرف برق كاسته شود. با توجه به اين موارد چشم‌انداز روشني براي سال آينده متصور است.
باتوجه به قرار گرفتن كشور در آستانه اجراي قانون هدفمندي يارانه‌ها، برنامه وزارت نيرو براي منطقي شدن تعرفه‌هاي آب و برق چيست؟
براساس قانون بايد طي پنج سال قيمت‌ها واقعي شود كه يك راه آن افزايش سالانه 20 درصدي تعرفه‌هاست. اين كه پس از مهرماه يعني اجراي قانون هدفمندي يارانه‌ها تعرفه‌ها تغيير مي‌كند روشن است ولي مردم بايد بدانند دولت سعي دارد پيش از اين كه قيمت‌ها واقعي شود يارانه نقدي را به مردم بپردازد. دولت نيز با بررسي تمام جوانب، كار را دنبال مي‌كند تا اين موضوع براي مردم جبران شود. از اين رو مردم نبايد نگران افزايش تعرفه‌ها باشند. از سوي ديگر طوري برنامه‌ريزي شده است كه اگر مشتريان الگوي مصرف را رعايت كنند نه‌تنها يارانه نقدي كفاف تعرفه‌هاي جديد را مي‌دهد بلكه مبلغي نيز براي خانوارها باقي مي‌ماند.
همان‌گونه كه بارها رئيس‌جمهور گفته‌اند يارانه‌ها حذف نمي‌شود بلكه در مسير درست هزينه خواهد شد. در گذشته هر فردي كه مصرف بيشتري داشت از يارانه بيشتري بهره‌مند مي‌شد ولي با روش جديد خانوارهاي كم‌درآمد يارانه بيشتري مي‌گيرند.
زماني كه تعرفه‌ها واقعي مي‌شود تكنولوژي بايد در خدمت مصرف‌كننده قرار گيرد تا با استفاده از آن مصرف خود را كاهش دهد. وزارت نيرو در اولين گام با توزيع لامپ‌هاي كم مصرف ميزان قابل توجهي از پيك شب را كاهش داد. حال براي ساير وسايل برقي چه برنامه‌اي داريد؟
از مدت‌ها قبل موضوع بهره‌وري انرژي با تشكيل سازمان بهره‌وري انرژي (سابا) مدنظر قرار گرفته است. بر اين اساس سازمان سابا در زمينه بهره‌وري انرژي كه نقطه عطف قانون يارانه‌هاست از سال‌ها قبل تشكيل شده و تاكنون كارهاي بسياري انجام داده است. يكي از اين موضوعات، بحث كولرهاست. در حال حاضر به‌رغم اينكه در بسياري از نقاط كشور نيازي به استفاده از كولرهاي گازي نيست از اين وسيله كه چهار برابر كولرهاي آبي برق مصرف مي‌كند، استفاده مي‌كنند. در اين زمينه يكي از مشكلات موجود كه روي آن برنامه‌ريزي شده است ارتقاي كيفيت كولرهاي آبي است كه همچنان براساس تكنولوژي 40سال پيش توليد مي‌شود، در حالي كه مي‌توان با تغيير در اين كولرها، راندمان و بهره‌وري آن را افزايش داد.
موضوع ديگري كه بايد روي آن برنامه‌ريزي كرد جلوگيري از واردات وسايل برقي پرمصرف است. در اين زمينه هم بايد از قاچاق اين‌گونه وسايل جلوگيري كرد كه هماهنگي‌هاي لازم با ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز در حال انجام است و از سوي ديگر بايد كالاهايي كه از مبادي رسمي وارد كشور مي‌شود حتماً برچسب انرژي داشته باشد و اين برچسب از سوي آزمايشگاه‌هاي ما مورد تأييد قرار گيرد؛ اما در اين ميان مردم نقش اساسي دارند چرا كه آنها خريدار كالاهاي برقي هستند و اگر از خريد كالاهاي پرمصرف خودداري كنند اين مشكل به صورت ريشه‌اي حل مي‌شود. طرح ديگري كه در اين زمينه در حال اجراست تعويض كنتور تمام مشتركان است. با نصب كنتورهاي هوشمند مردم امكان مديريت پرمصرف خود را پيدا مي‌كنند. از سوي ديگر اين طرح براي صنعت برق نيز مزاياي بسياري دارد. اجراي اين طرح به دو هزار ميليارد تومان اعتبار نياز دارد كه پيگير تخصيص آن هستيم.
آيا اين طرح تا پايان سال‌جاري اجرايي مي‌شود؟
هر چند هنوز اعتبار مورد نياز اين طرح تخصيص پيدا نكرده است ولي كارهاي بسياري وجود دارد كه بايد تا قبل از تخصيص اعتبار انجام داد. اعتبار تنها يكي از زواياي اين طرح است. براين اساس ظرفيت‌سازي براي توليد كنتورهاي هوشمند داخلي و زيرساخت‌هاي مورد نياز در حال اجراست.
يكي از موضوعاتي كه در روزهاي اخير به آن پرداخته شد بحث كيفيت آب شرب بود. در اين زمينه نظر شما چيست؟
موضوع كيفيت آب تهران و وجود نيترات در آن موضوعي نبود كه تنها به امسال مربوط باشد. اين موضوع از سال‌هاي قبل نيز مطرح بوده است. در پيك تابستان وقتي براي رساندن آب به جمعيت هشت ميليون نفري تهران -كه در تابستان جاري به روزانه 5/3 ميليون مترمكعب رسيد - بايد از تمام ظرفيت‌هاي آبي استفاده كنيم كه در اين ميان امكان دارد مواردي از بالا بودن ميزان نيترات گزارش شود كه بسيار طبيعي است از ساليان قبل نيز همين‌گونه بوده است. مهم نحوه و كيفيت آبي است كه در نهايت به دست مردم مي‌رسد. به محض اينكه گزارشي از بالا بودن نيترات دريافت شود نسبت به حل مشكل سريعاً اقدام مي‌شود. بر اين اساس در حال حاضر تعدادي از چاه‌هاي تهران به علت آلودگي مسدود شده است.
آنچه مورد نظر وزارت نيرو بود، اين است كه منابع آبي ما در معرض خطر آلودگي است، البته اين بدان معنا نيست كه آب آلوده به مردم تحويل داده مي‌شود.
علت آلوده شدن منابع آبي چيست؟
يكي از علل اصلي آلودگي منابع آبي عدم اجراي سيستم فاضلاب شهر تهران است كه به اعتباري بالغ بر سه هزار ميليارد تومان نياز دارد و تأمين آن بسيار مشكل است.
علت ديگر، آلودگي سموم و كودي است كه در بخش كشاورزي مصرف مي‌شود. با توجه به اينكه بالاي 90درصد از آب كشور در بخش كشاورزي مصرف مي‌شود با نفوذ آب كشاورزي به منابع زيرزميني، منابع آبي بتدريج آلوده مي‌شود. اما علت افزايش نيترات در آب آشاميدني به علت نفوذ فاضلاب انساني به سفره‌هاي زيرزميني است به همين دليل تلاش زيادي براي سرعت دادن به پروژه فاضلاب تهران كرده‌ايم. خوشبختانه توجه دولت نيز به اين سمت‌و‌سو جلب شده و اعتبارات مناسبي براي فاضلاب تهران تخصيص داده شده است. در مجموع مطرح شدن موضوع نيترات باعث شد تا وزارت نيرو اعتبارات مورد نياز خود را براي اجراي شبكه فاضلاب دريافت كند. در حال حاضر پس از افتتاح فاز اول فاضلاب تهران فاز دوم آن نيز آماده است و فازهاي سوم و چهارم آن نيز تا پايان سال آماده بهره‌برداري خواهد شد. از سوي ديگر طرح جامع فاضلاب تهران نيز ابلاغ شده است. براساس اين طرح شبكه فاضلاب تهران از حالت متمركز خارج و به صورت منطقه‌اي دنبال مي‌شود و در نهايت پساب آن به صورت متمركز تصفيه مي‌شود.
وجود نيترات در آب شرب در ايران براساس سختگيرانه‌ترين استانداردها تعريف شده است. اين در حالي است كه براساس استانداردهاي بين‌المللي در صورتي كه آب آلودگي ميكروبي نداشته باشد ميزان نيترات مي‌تواند تا100 PPM نيز باشند. در حال حاضر استاندارد وجود نيترات در ايران 50 PPM است.
با توجه به اينكه كل دنيا به سمت كم آبي پيش مي‌رود و ايران جزو مناطق خشك محسوب مي‌شود براي تأمين آب مورد نياز كشور در آينده چه برنامه‌اي داريد؟
ما در كشوري زندگي مي‌كنيم كه يك سوم ميانگين بارندگي دنيا را دارد. از سوي ديگر تمام مطالعات نشان مي‌دهد كه در آينده منطقه گرم‌تر و خشك‌تر خواهد شد كه اين به معناي كم آبي شديدتر است. بنابراين بايد كانون توجه مسئولان عالي‌رتبه كشور را به اين سمت هدايت مي‌كرديم كه خوشبختانه موفق شديم. از اين رو اولين جلسه شوراي عالي آب با حضور رئيس‌جمهور در دولت‌هاي نهم و دهم طي هفته‌هاي اخير تشكيل شد و تصميمات بسيار خوبي در آن گرفته شد.
براساس يكي از مصوبات اين شورا بايد طي پنج سال تمام مزارع كشور كشت مكانيزه شود. با اين اقدام ميزان بسياري از مصرف آب در بخش كشاورزي كاسته مي‌شود. براي اجراي پروژه‌هاي آبياري نوين در مزارع مبلغ سه هزار ميليارد تومان به وزارت نيرو و سه هزار ميليارد تومان به وزارت جهاد كشاورزي اختصاص پيدا خواهد كرد كه اعتبار قابل توجهي است. از سوي ديگر قرار است كه هر سه ماه يكبار شوراي عالي آب تشكيل جلسه دهد و ساير موضوعات مربوط به آب را بررسي كند.
يكي از اقدامات بسيار خوبي كه در زمينه حداكثر استفاده از آب مي‌توان انجام داد بازچرخاني آب است كه پس از مصرف آب و تصفيه آن مجدداً از آب به دست آمده براي مصارفي نظير آبياري باغچه و... استفاده مي‌شود و در نهايت به صورت پساب به تصفيه‌خانه‌هاي فاضلاب شهري مي‌رود و بخشي از آب كشاورزي را تأمين مي‌كند علاوه بر اينكه امكان تغذيه مجدد سفره‌هاي زيرزميني نيز فراهم مي‌شود.
| 